Bab 3: Keturunan dan Variasi

Isi Kandungan

►	3.1 Pembahagian Sel
►	3.2 Prinsip dan Mekanisme Pewarisan
►	3.3 Penentuan Jantina Anak dan Kejadian Anak Kembar pada Manusia
►	3.4 Mutasi
►	3.5 Kesan Penyelidikan Genetik terhadap Kehidupan Manusia
►	3.6 Variasi di Kalangan Hidupan
►	3.7 Keperluan Mengikuti Mematuhi Kod Etika dalam Penyelidkan Genetik

3.1 Pembahagian Sel

Struktur Kromosom, Asid Deoksiribonukleik (DNA) dan Gen
■ Kromosom

	►	struktur berbentuk bebenang halus yang membawa maklumat genetik yang mengawal pelbagai aktiviti-aktiviti sel.
	►	Mengandungi molekul yang panjang yang dikenali sebagai asid deoksiribonukleik (DNA) yang dilampirkan dalam kot protein.
	►	Wujud secara berpasanganan dan membawa beribu-ribu gen turun-temurun yang merupakan unit asas.
	►	Semua sel-sel somatik (sel-sel badan) daripada jenis organisma yang sama mempunyai jumlah kromosom yang sama.
	►	Setiap benda hidup mempunyai beberapa tertentu kromosom dalam sel itu. Organisma Manusia Kuching Tikus Udang karang Ubi Bilangan kromosom 46 (23 pasangan) 38 42 200 48

3.2 Prinsip dan Mekanisme Pewarisan

Gen Dominan dan Gen Resesif
■ Jenis-jenis gen

	►	Gen Dominan ◉ Menunjukkan sifat yang dikawal olehnya walaupun wujud bersama dengan gen resesif. ◉ Mengaburkan kesan gen resesif. ◉ Ciri-ciri yang ditentukan oleh gen dominan disebut sifat dominan
	►	Gen Resesif ◉ Menunjukkan sifat yang dikawal olehnya tanpa wujudnya gen dominan. ◉ Ia hanya akan menunjukkan kesannya jika tiada gen dominan. ◉ Ciri-ciri yang ditentukan oleh gen resesif disebut sifat resesif

3.3 Penentuan Jantina Anak dan Kejadia Anak Kembar pada Manusia

Kromosom Seks
■ Kromosom manusia

	►	Sel soma manusia mempunyai 23 pasang kromosom iaitu 22 pasang autosom dan sepasang kromosom seks.
	►	Kromosom seks (X atau Y) menentukan jantina seseorang.
	►	Jantina lelaki mempunyai 22 pasang autosom dan satu pasang kromosom seks, XY. Kromosom Y adalah lebih kecil berbanding kromosom X.
	►	Jantina perempuan mempunyai 22 pasang autosom dan satu pasang kromosom seks, XX.

Penentuan Jantina Anak
■ Penentuan jantina

	►	Jantina anak ditentukan oleh bapanya, kerana bergantung kepada sperma yang mensenyawakan ovum.
	►	Jika sperma pembawa kromosom X mensenyawakan ovum, bayi perempuan terhasil.
	►	Jika sperma pembawa kromosom Y mensenyawakan ovum, bayi lelaki terhasil.
	►	Animasi di bawah menunjukkan penentuan seks pada manusia. ◉ Kebarangkalian untuk melahirkan seorang anak lelaki atau anak perempuan adalah sama banyak iaitu 50%. ◉ Ini adalah kerana 50% daripada sperma pembawa kromosom membawa kromosom X dan 50% lagi membawa kromosom Y.

■ Video ini menunjukkan penentuan seks pada manusia

Kejadian Anak Kembar
■ Kejadian anak kembar

	►	Jika seorang wanita menghasilkan lebih dari satu ovum pada satu masa
	►	Jika dua ovum disenyawakan oleh dua sperma secara berasingan untuk membentuk dua zigot.
	►	Jika sati ovum disenyawakan oleh satu sperma yang membahagi dua untuk membentuk dua zigot.

■ Jenis anak kembar

	►	Kembar seiras.
	►	Kembar tidak seiras.

■ Kejadian kembar seiras dan kembar tak seiras

■ Kembar siam

	►	Kembar seiras yang bergabung di beberapa bahagian tubuh mereka.
	►	Mereka terbentuk apabila satu zigot atau embrio gagal untuk membahagi sepenuhnya.
	►	Kedua-dua embrio terus berkembang menjadi dua janin.
	►	Mereka adalah daripada jantina yang sama dan genetik yang serupa.

■ Perbandingan antara kembar seiras dengan kembar tak seiras

Ciri-ciri Kembar seiras Kembar tak seiras Bilangan ovum yang disenyawakan Satu Dua Bilangan sperma yang disenyawakan Satu Dua Ovum yang tersenyawa membahagi dua Ya Tidak Kandungan gen Sama Berbeza Berkongsi plasenta dalam uterus ibu Ya Tidak Jantina Sama Sama atau berbeza

✍ Contoh latihan 3.3(a)
Lenkapkan jadual dibawah dengan jawapan yang tepat.

	Lelaki	Perempuan
Bilangan kromosom	46 atau 23 pasang	46 atau 23 pasang
Hasil gamet	Sperma	Ovum
Kromosom sel soma	44 + XY	44 + XX
Kromosom gamet	22 + X dan 22 + Y	22 + X dan 22 + X

← 3.2 Prinsip dan Mekanisme Pewarisan

3.4 Mutasi →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

3.6 Variasi di Kalangan Hidupan

Variasi Selanjar dan Variasi Tak Selanjar
■ Variasi membolehkan sati individu dibexakan daripada individu yang lain misalnya dari segi ketinggian badan, warna kulit dan jenis rambut
■ Variasi dibahagikan kepada:

	►	Variasi selanjar
	►	Variasi tak selanjar

■ Variasi selanjar

	►	Sifat yang tidak menunjukkan perbezaan ketara dan mempunyai julat perantaraan yang berterusan antara dia ekstrem
	►	Ditentukan oleh gen dan boleh dipengaruhi oleh faktor persekitaran
	►	Contoh : tinggi, berat badan, warna kulit dan panjang tapak kaki

■ Variasi tak selanjar

	►	Sifat yang mempunyai perbezaan yang nyata dan ketara
	►	Ditentukan oleh satu gen dan tidak dipengaruhi oleh faktor persekitaran
	►	Contoh: kumpulan darah, cap jari, jantina dan jenis rambut

3.7 Keperluan Mengikuti Memahami Kod Etika dalam Penyelidikan Genetik

Mematuhi Kod Etika dalam Penyelidikan Genetik
■ Penyalahgunaan pengetahuan genetik akan menimbulkan pelbagai isu kontroversi dari segi etika, agama dan kemanusiaan.
■ Penyalahgunaan kejuruteraan genetik

	►	Pengklonan manusia yang boleh menyebabkan isu-isu agama kerana ramai orang percaya Tuhan yang mencipta manusia.
	►	Senjata biologi seperti bakteria anthrax yang digunakan dalam peperangan merupakan satu ancaman kepada individu.
	►	Makanan yang diubahsuai secara genetik boleh menyebabkan kesan sampingan dan membahayakan kesihatan manusia.

■ Maka, ternyata kita perlu mematuhi kod etika dalam penyelidikan genetik.

← 3.6 Variasi di Kalangan Hidupan

↶ SPM Sains

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

3.5 Kesan Penyelidikan Genetik terhadap Kehidupan Manusia

Sumbangan Penyelidikan Genetik dalam Bidang Perubatan
■ Penemuan penyakit baka.

	►	Penyelidikan genetik menggunakan teknologi moden untuk mengesan gangguan genetik pada peringkat awal kehamilan.
	►	Sel-sel daripada janin diambil dan diselidik untuk mengenal pasti jenis gangguan genetik pada kromosom. ◉ Penyakit keturunan seperti sindrom Down boleh dikenal pasti pada janin ketika masih di dalam rahim ibu.
	►	Pemeriksaan genetik boleh digunakan untuk meramalkan penyakit yang mungkin dihidapi dalam hidup seseorang.
	►	Ujian gen digunakan untuk melindungi kanak-kanak yang belum lahir daripada penyakit seperti sistik fibrosis dan anemia sel sabit.

■ Rawatan untuk penyakit baka.

►

Kejuruteraan genetik membolehkan pemindahan DNA atau gen ke dalam sesetengah bakteria atau yis untuk menghasilkan pelbagai jenis protein khas.

3.4 Mutasi

Jenis-jenis mutasi
■ Mutasi

	►	Perubahan yang berlaku secara spontan pada struktur gen atau kromosom suatu organisma.
	►	Gen yang telah mengalami mutasi disebut mutan.
	►	Bahan yang boleh menyebabkan mutasi disebut mutagen.

■ Jenis-jenis mutasi

	►	Mutasi gen
	►	Mutasi kromosom