4.1 Perubahan Keadaan Jirim

Teori Kinetik Jirim
■ Sifat-sifat jirim dapat diterangkan dengan menggunakan teori kinetik jirim. Teori kinetik jirim menyatakan jirim terdiri daripada zarah-zarah yang:

	►	halus yang disebut atom
	►	mengalami getaran atau pergerakan berterusan secara rawak dan berlanggaran antara satu dengan yang lain
	►	ditarik bersama oleh daya tarikan
	►	bergerak lebih cepat pada suhu yang lebih tinggi

■ Resapan

	►	Pergerakan zarah-zarah jirim dari kawasan yang berkepekatan tinggi ke kawasan yang berkepekatan rendah.
	►	Video ini menunjukkan kesan penyerapan dan suhu pada jirim.(English)

■ Gerakan Brown (Brownian movement)

	►	Zarah cecair dan gas bergerak secara rawak dan berlanggar antara satu sama lain.
	►	Video ini menunjukkan gerakan rawak zarah di dalam cecair.(English)

■ Perubahan keadaan jirim boleh berlaku melalui proses pemanasan atau penyejukan, iaitu apabila tenaga haba diserap atau terbebas daripada jirim.

Sifat Jirim
■ Jirim wujud dalam tiga keadaan iaitu pepejal, cecair dan gas.
■ Animasi di bawah menunjukkan ciri-ciri jirim dalam pepejal, cecair dan gas negara.(English)

■ Video ini menunjukkan sifat zarah jirim.

Perubahan Keadaan Jirim
■ Tenaga haba menentukan pergerakan zarah dalam jirim:

	►	Jika suhu perkara bertambah, tenaga kinetik dalam zarah akan meningkat.
	►	Zarah akan bergerak pada kadar yang lebih cepat.

■ Apabila haba dibekalkan:

	►	Keadaan jirim akan berubah dari pepejal kepada cecair dan akhirnya ke gas.
	►	Perubahan yang berlaki ke atas jirim adalah: ◉ Peleburan - dari keadaan pepejal ke cecair ◉ Pendidihan - dari keadaan cecair ke gas ◉ Pemejalwapan - dari keadaan pepejal ke gas (tidak merubah kepada keadaan cecair)

■ Apabila haba dilepaskan:

	►	Keadaan jirim akan berubah dari gas kepada cecair dan akhirnya ke pepejal.
	►	Perubahan yang berlaki ke atas jirim adalah: ◉ Kondensasi - dari gas cecair ke cecair ◉ Pembekuan - dari keadaan cecair ke pepejal ◉ Pemejalwapan - dari keadaan gas ke pepejal (tidak merubah kepada keadaan cecair)

■ Animasi di bawah menunjukkan perubahan keadaan jirim dan perubahan haba.(English)

■ Animasi di bawah menunjukkan graf pada perubahan suhu apabila bahan dipanaskan.(English)

	►	Pada titik A, bahan tersebut berada dalam keadaan pepejal.
	►	Pada garisan AB, tenaga diserap oleh zarah ketika pemanasan.
	►	Pada titik B, bahan tersebut masih dalam keadaan pepejal.
	►	Garisan BC merupakan takat didih bagi bahan tersebut.
	►	Pada titik C, bahan tersebut telah bertukar kepada cecair.
	►	Pada garisan CD, suhu semakin menaik dan menyebabkan zarah-zarah memperoleh lebih tenaga kinetik.
	►	Pada titik D, bahan tersebut masih dalam keadaan cecair.
	►	Pada garisan DE, bahan tersebut dalam keadaan cecair-gas.
	►	Pada titik E, bahan tersebut telah bertukar kepada gas.
	►	Pada garisan EF, zarah-zarah terus menyerap haba dan bergerak lebih pantas.

■ Animasi di bawah menunjukkan graf pada perubahan suhu apabila bahan disejukkan.(English)

	►	Pada titik G, bahan tersebut berada dalam keadaan gas.
	►	Pada garisan GH, zarah-zarah kehilangan tenaga kinetik.
	►	Pada titik H, bahan tersebut masih dalam keadaan gas.
	►	Garisan HI merupakan takat didih bahan tersebut.
	►	Pada titik I, bahan tersebut bertukar kepada cecair.
	►	Pada garisan IJ, suhu semakin menurun dan zarah-zarah terus melepaskan tenaga kinetik.
	►	Pada titik J, cecair tersebut membeku.
	►	Garisan JK merupakan takat beku bahan tersebut.
	►	Pada titik K, semua cecair berada dalam keadaan pepejal.
	►	Pada garisan KL, suhu bahan tersebut terus menurun.

Aktiviti Makmal 4.1.1: Perubahan Keadaan Jirim

✍ Contoh latihan 4.1(a)
Kuiz interaktif (English)

✍ Contoh latihan 4.1(b)
Kuiz interaktif (English)

✍ Contoh latihan 4.1(c)
Lengkapkan jadual di bawah.

	Pepejal	Cecair	Gas
Rajah
Susunan zarah	Zarah-zarah tersusun rapat, padat dan teratur pada kedudukat tetap	Zarah-zarah tidak tersusun secara teratur dan kurang rapat	Zarah-zarah tidak tersusun dan terpisah jauh antara satu dengan yang lain
Pergerakan zarah	Bergetar pada kedudukan yang tetap sahaja	Bergerak secara rawak dengan agak perlahan dan berlanggar antara satu dengan yang lain	Bergerak secara rawak dengan laju dalam semua arah dan berlanggar antara satu dengan yang lain
Isipadu	Tetap	Tetap	Tidak tetap
Bentuk	Tetap	Mengikut bekas	Mengisi seluruh bekas
Kandungan tenaga	Sangat rendah	Sederhana	Sangat tinggi
Kebolehan dimampat	Tidak boleh dimampat	Sangat susah dimampat	Boleh dimampat
Daya tarikan antara zarah	Sangat kuat	Kurang kuat	Sangat lemah

↶ SPM Sains

4.2 Struktur Atom →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.